Cholesterol: Functie en Metingen

Cholesterol is een essentiële wasachtige stof die door het lichaam wordt gebruikt om cellen op te bouwen en vitaminen en andere hormonen aan te maken. Het grootste deel van de cholesterol wordt bloedcholesterol of serumcholesterol genoemd en wordt door de lever geproduceerd. Terwijl de rest via de consumptie van voedsel en dierlijke producten wordt binnengekregen, wat voedingscholesterol wordt genoemd1,2.

Goede en slechte Cholesterol

Er zijn twee belangrijke typen cholesterol: de hoge-dichtheid-lipoproteïne (HDL), die de ‘goede cholesterol’ wordt genoemd, en de lage-dichtheid-lipoproteïne (LDL), die bekend staat als de ‘slechte+’ cholesterol. De rol van HDL is de cholesterol uit de cellen terug te voeren naar de lever en de ophoping van plaque in de slagaders via de lever te verwijderen3,4.

what-is-good-and-bad-cholesterol-swiss-point-of-care

LDL carries cholesterol toward the cells that require it, and when there is too much, it can c

LDL transporteert cholesterol naar de cellen welke het nodig hebben, maar wanneer er te veel is, kan het de ophoping binnen de slagaderwanden veroorzaken. Momenteel wordt er een onderzoek gedaan dat suggereert dat abnormaal hoge LDL-niveaus kunnen leiden tot hartaanvallen, beroertes, perifere atriale aandoeningen en voorbijgaande ischemische aanvallen (kleine beroertes)3.

Het is echter belangrijk de rol te begrijpen die cholesterol in het lichaam speelt. De termen “goed” en “slecht” geven aanleiding tot veel verwarring, terwijl in feite beide vormen van cholesterol nodig zijn voor een goede celfunctie en het onderhoud ervan. Ze dienen beide als belangrijke bouwstenen, die door de lever worden aangemaakt om te helpen bij het herstel van cellen en spierweefsel, en zorgen ook voor een goede ontwikkeling van essentiële hormonen.

Triglyceriden

Behalve voedingscholesterol verhoogt ook de consumptie van voedingsmiddelen en dierlijke producten het triglyceridengehalte. Als je extra calorieën, met name koolhydraten, binnenkrijgt, verhoogt de lever de productie van triglyceriden om ze in je vetcellen op te slaan om ze later als energie te gebruiken. Als het nodig is, geeft je lichaam ze vrij in de vorm van vetzuren voor warmte en stofwisseling. Een aanhoudend hoog triglyceridengehalte kan ook reden tot ongerustheid zijn, omdat het dezelfde gezondheidsrisico’s met zich meebrengt als cholesterol4. Je triglyceridengehalte zal op natuurlijke wijze stijgen naarmate je spijsvertering het voedsel afbreekt en in je vetcellen terechtkomt.

Het cholesterolgehalte verlagen

Er zijn een aantal manieren om het cholesterolgehalte via de voeding te verlagen, onderstaand een aantal aanpassingen die je kunt overwegen4,5:

  • Minder verzadigd vet consumeren (mager vlees, vetarme dierlijke producten)
  • Beperk calorieën uit vet tot minder dan 30% van je totale calorie-inname
  • Beperk bewerkte en enkelvoudige koolhydraten (suiker, witte bloem, gebakken/gedroogde voedingsmiddelen)
  • Eet voedingsmiddelen die rijk zijn aan omega-3 vetzuren (vis of supplementen)
  • Eet meer vezelrijke voedingsmiddelen, 25-30 g per dag (fruit, groenten, volle granen)
  • Beperk alcoholgebruik
  • Stop met roken
  • Meer aërobe lichaamsbeweging

Gezonde cholesterolwaarden

De indeling van cholesterol wordt gemeten in milligram per deciliter (mg/dL) of millimol per liter (mmol/L) en kan op je meetapparaat worden afgelezen. Voor hulp bij het kiezen van de juiste cholesterolmeter, kunt je hier meer lezen. De waarden voor cholesterol en triglyceriden zijn als volgt 2,4,6:

Total Cholesterol (TC)

  • Normaal: waarden lager dan 200mg/dL (5,17mmol/L)
  • Borderline hoog: tussen 200 – 239mg/dL (5,17 – 6,18mmol/L)
  • Hoog: waarden hoger dan 240mg/dL (6,21mmol/L)

Lipoproteïne lage dichtheid (LDL)

  • Wenselijk: waarde minder dan 100mg/dL (2,58mmol/L)
  • Borderline hoog: tussen 100 – 159mg/dL (2,58 – 4,11mmol/L)
  • Hoog: tussen 160 – 189mg/dL (4,14 – 4,89mmol/L)
  • Zeer hoog: waarde hoger dan 190mg/dL (4,91mmol/L)

Lipoproteïne van hoge dichtheid (HDL)

  • Laag: waarde minder dan 40mg/dL (1,03mmol/L)
  • Wenselijk: waarde hoger dan 60mg/dL (1,55mmol/L)

Triglyceriden

  • Normaal: waarde minder dan 150mg/dL (1,69mmol/L)
  • Borderline hoog: waarde tussen 150 – 199mg/dL (1,69 – 2,25mmol/L)
  • Hoog: waarde tussen 200 – 499mg/dL (2,26 – 5,63mmol/L)

De waarden voor cholesterol en triglyceriden zijn een goede indicatie voor mogelijke gezondheidsproblemen, maar mogen niet worden beschouwd als definitief of een uitgangspunt voor paniek. Stel bijvoorbeeld dat je een hoog totaal cholesterolgehalte hebt. Dan is het een goed punt om na te denken over je levensstijl: Eet je gezond, heb je onlangs zware lichamelijke inspanning verricht, heb je veel alcohol gedronken? Elk van deze factoren draagt bij aan een verhoogd totaal cholesterolgehalte.

Je kan ook je totaal-cholesterol-verhouding berekenen door je TC te delen door je HDL-waarde (in mg/dL), dat geeft je meer inzicht. Een totale cholesterolverhouding van 3,5:1 wordt als zeer goed beschouwd, terwijl alles onder 5,1:1 gezond en aanvaardbaar is7.

Cholesterol en Diabetes

Diabetes type 2 wordt geassocieerd met een aantal afwijkingen in de lipoproteïnen, waaronder een verlaging van HDL, en een verhoging van LDL en triglyceriden. Deze aandoening wordt diabetische dyslipidemie genoemd en treedt zelfs op wanneer de diabetespatiënt normale LDL-waarden heeft. Insulineresistentie, een ander onderliggend symptoom van type 2-diabetes, beïnvloedt ook de deeltjesconcentraties en de grootte van de lipoproteïnen van zowel LDL als HDL. De combinatie van insulineresistentie en diabetische dyslipidemie brengt mensen in gevaar voor het ontwikkelen van vroegtijdige atherosclerose en coronaire hartziekten 8,9.

Medische Disclaimer: De informatie in dit artikel is uitsluitend bedoeld voor educatieve doeleinden. Raadpleeg uw arts of medisch specialist voordat u grote aanpassingen in uw dieet aanbrengt.

Referenties:

  1. American Heart Association (2020) – Cholesterol 101: An Introduction
  2. Bellows, L and Moore, R (2012) – Dietary Fat and Cholesterol Fact Sheet No.9319, published to Colorado State University Extension
  3. NHS Inform (2021) – High Cholesterol
  4. University of Rochester Medical Center (2021) – Health Encyclopaedia, The Truth About Triglycerides
  5. Bhatt, A (2018) – Cholesterol: Understanding HDL vs. LDL, published to Harvard Health Publishing
  6. Rosenson, R (2021) – Patient Education: High Cholesterol and Lipids (Beyond the Basics), published to uptodate.com
  7. University of Rochester Medical Center (2021) – Lipid Panel with Total Cholesterol: HDL Ratio
  8. American Heart Association (2021) – Cholesterol and Diabetes
  9. Krauss, R (2004) – Lipids and Lipoproteins in Patients With Type 2 Diabetes

Meer Lezen

cholesterol balance cover swiss point of care
Breng Balans in je Cholesterol
Koude handen: Wat kun je ertegen doen?
Hoe kies ik de juiste cholesterolmeter?
10 Super tips voor een gezond hart